تأثیرپذیری ناصرخسرو از نهج البلاغه با تحلیل مسائل اجتماعی

این پژوهش در راستای چند هدف تدوین شده و مزیـّت انجام آن ایجاد علاقه در خوانندگان به آثار ادبیّات فارسی و دریافت تأثیر آن ها از نهج البلاغه و کلام امام علی ( ع ) است : 1-ابتدا نگاهی مختصر به زندگی و احوال مولای متّقیان امیرالمومنین علی ( ع ) شده ، اگرچه زبان از بیان کمالات آن حضرت قاصر است و قلم تاب تحمّل فضایلش را ندارد و از طرفی پرداختن به شرح احوال آن حضرت توسط نویسنده ای ناآشنا به تمام جزئیات زندگی ایشان ممکن است نوعی بی ادبی به ساحت مقدّس او محسوب گردد ، ولی نگارنده به جهت ایجاد انگیزه بر مطالعـه ی بیشتر ِ زندگی ِاین بزرگوار ، بطور اختصار بدین امر مهم و دشوار پرداخته است . 2- شرح احوال حکیم « ناصرخسرو قبادیانی » مورد بررسی قرار گرفته است تا کسانی که علاقمند به ادب فارسی و شعر و شاعری هستند بیشتر با این شخصیّت حکیم و فرزانه آشنا شوند ؛ چرا که نام ناصرخسرو در برابر شاعران صاحب نام و مشهوری نظیر فردوسی ، نظامی ، سعدی ، حافظ و مولوی ممکن است برای بسیاری افراد ناشناخته به نظر آید . 3- شرح احوال سید شریف رضی ، بخشی دیگر از این کار بوده است . 4- از اهداف دیگر این پژوهش آشنایی با جلوه های تأثیرگذاری « نهج البلاغه » در دیوان حکیم ناصرخسرو قبادیانی است . و چون نمودهایی از تأثیر « نهج البلاغه » در دیوان این شاعر مشاهده گردیده ، لذا میزان این تأثیر از طریق استخراج ابیات و تطبیق آن ها با سخنان ، مواعظ و حکمت های علی ( ع ) از نظر گذشته است و در این راستـــا برخــی ابیات تحت تأثیر مستقیم و برخی دیگر تحت تأثیر غیر مستقیم کلام مولا ( ع ) بوده اند و تلاش گردیده در حد امکان این تأثیرات انعکاس داده شود . 5- بررسی نقش آموزه ها و تعلمیات ارزشمند « نهج البلاغه » در اشعار ناصرخسرو قبادیانی از دیدگاه و منظر اجتماعی انجام گردیده و به گونه ای تحلیل اجتماعی اشعار ناصرخسرو با توجه به تأثیر « نهج البلاغه » از جهت موضوعاتی نظیر اعتقادی - حکمی ، اخلاقی ، علمی ، اقتصادی و عبادی که همه به نوعی زیرمجموعه ی موضوعات اجتماعی هستند مورد توجه نگارنده بوده است . 6- علاوه بر موارد فوق توانایی های شاعر در ایجاد احساس زیبایی از موارد تأثیر « نهج البلاغه » و فرمایش های حضرت نشان داده شده است و اینکه آیا این زیبایی شناسی با توجه به آرایه های ادبی و صنایع بدیعی نظیر جناس ، تکرار و ... در شعر شاعر منعکــس گردیـــده یا این انعکاس با توجه به علم معانی ، بیان و تصویرسازی های آن بوده است . 7- در پایان پیوند های بزرگ اندیشه و باور و اعتقادات دینی شاعر از آبشخور نهج البلاغه با دسته بندی معانی تأثیر نهج البلاغه در اشعار ناصرخسرو از نظر گذشته است که این معانی نظیر آرزو و تمنّا ، آغاز آفرینش ، تدبیر و قضا ، علم و دانش ، صبر و شکیبایی و ... ذیل تقسیم بندی های اجتماعی ذکر گردیده اند .